ถ่ายโอนรพสต. ระบบสุขภาพ...ต้องถ่ายระดับ

เราแบ่งระดับการให้บริการสุขภาพออกเป็น ปฐมภูมิ(Primary Care) ทุติยภูมิ(Secondary Care) ตติยภูมิ(Tertiary Care) มานานหลายทศวรรษ แต่ทำยังไงก็ทำงานปะปนกัน ไม่ใช่ว่าแยกไม่ได้ แต่ดูเหมือนจะไม่อยากให้หลุดมือมากกว่า ยิ่งวิธีการจัดสรรงบประมาณของสปสช.เป็นแบบมีแต่ CUP(Contractor Unit for Primary Care) ไม่มี CUS(Contractor Unit for Secondary Care) , CUT(Contractor Unit for Tertiary Care) หากแต่หน่วยบริการ ทุติยภูมิ ตติยภูมิ เท่านั้นที่จะรับหน้าที่เป็น CUP ได้ ระบบงานก็เลยสับสนปนเป

วันนี้ รพสต.ถ่ายโอนไปอยู่อปท.มากขึ้น และน่าจะถ่ายโอนไปจนหมดในที่สุด รพสต.จึงคือทีมงานที่จะไปเป็นหน่วยบริการสุขภาพปฐมภูมิ ตามพรบ.ระบบสุขภาพปฐมภูมิ พ.ศ.2565 ก็น่าจะถึงเวลา ถ่ายระดับ การทำงานสุขภาพให้เป็นระบบเสียที

รพสต.เป็นหน่วยบริการปฐมภูมิ (Community & Home Based) ที่มีทีมสุขภาพเวชศาสตร์ครอบครัวร่วมกันเป็นหมอประจำตัว เป็นหมอประจำครอบครัว เป็นหมอคนแรก(Gate Keeper) ของประชาชน จึงจะเป็นการขยายโอกาสให้กับประชาชน โดยจัดระบบให้มี แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว ทันตแพทย์และทันตาภิบาล เภสัชกรและผู้ช่วยเภสัชกร พยาบาล นักวิชาการสาธารณสุข แพทย์แผนไทย นักกายภาพบำบัด และหรืออื่น ๆ ที่จำเป็น ในสัดส่วนที่เหมาะสม ในลักษณะ Primary Care Custer (PCC)

โรงพยาบาลชุมชน ก็น่าจะเลิกบทบาทปฐมภูมิ ไปทำหน้าที่ทุติยภูมิให้ชัดเจน (Hospital Based) มีหน้าที่รับ Refer จากหน่วยบริการปฐมภูมิ เลิกระบบแพทย์ใช้ทุนที่ยังไม่มีความพร้อมเสียที โรงพยาบาลชุมชน ต้องมีแพทย์เฉพาะทางพื้นฐานคือ อายุรศาสตร์ ศัลยศาสตร์ กุมารเวชศาสตร์ สูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา ออร์โธปิดิกส์ วิสัญญีวิทยา เวชศาสตร์ฉุกเฉิน จิตเวชศาสตร์ ส่วนวิชาชีพอื่นก็จัดให้มี ตามความจำเป็นในลักษณะเดียวกันกับแพทย์ ทั้งนี้ต้องจัดในสัดส่วนที่เหมาะสม ในลักษณะ Secondary Care Custer (SCC)

โรงพยาบาลทั่วไป/โรงพยาบาลศูนย์ ก็ควรมีความชัดเจนว่าจะเป็นระดับต่อเนื่องกันหรือระดับเดียวกัน แล้วจัดแพทย์เฉพาะทางสาขาต่อยอดที่จำเป็นให้ครบถ้วน ชนิดที่ประชาชนไม่ต้องเดินทางออกนอกจังหวัด หรืออาจรวมจังหวัดใกล้ ๆ เข้าด้วยกัน ในลักษณะ Tertiary Care Custer (TCC)

การจัดสรรงบประมาณ ก็ปรับให้เป็นระบบ CUP , CUS , CUT ไม่ต้องตามจ่าย (ตามที่อยู่ในคู่มือสปสช.เล่มแรก ๆ นั่นแหละ)

ระบบแพทย์ใช้ทุน ก็ควรปรับเปลี่ยนให้สอดคล้อง จัดระบบบังคับแพทย์ใช้ทุนให้ไปเรียนต่อเป็นแพทย์เฉพาะทางสาขาขาดแคลน ซึ่งเป็นสาขาที่ต้องทำงานที่หน่วยบริการปฐมภูมิ(รพสต.)และหน่วยบริการทุติยภูมิ(รพช.) และแพทย์เหล่านี้ย่อมสามารถเรียนต่อสาขาต่อยอดของแต่ละสาขาได้ต่อไป

เริ่มต้นวันนี้กับนักเรียนแพทย์ที่เข้าเรียนใหม่ปี 1 อีก 10 ปีก็มีระบบสุขภาพที่ถ่ายระดับการบริการสุขภาพได้เป็นระบบ ระหว่างนี้ก็ขยายอายุแพทย์ให้เกษียณช้าไปอีกหน่อย เรียนมาตั้งแยะ ประสพการณ์ก็มากมาย อายุ 60 ปียังแค่คนหนุ่มคนสาวตอนปลายยังให้บริการประชาชนได้เข้มแข็ง ปล่อยให้ไปนอนกินเงินบำนาญร้อยละ 70 อยู่ทำไม จ่ายเพิ่มแค่ 30 ได้กลับมาเต็ม 100