บินสูง บินต่ำ บินเร็ว

อุปมาเหมือนพญาครุฑ แม้จะไปทิศใดก็ย่อมบินโดยอากาศ

อันสูงสุดสายเมฆ มิได้บินต่ำเหมือนสกุณชาติซึ่งมีกำลังน้อย

อันผู้มีสติปัญญาน้อยนั้นก็เหมือนนกทั้งปวงอันมีกำลังน้อย

มิอาจบินสูงเสมอพญาครุฑได้

สามก๊ก เจ้าพระยาพระคลัง(หน) ตอนที่ 38

ขงเบ้งไปเจรจากับซุนกวนหวังให้ซุนกวนแตกกับโจโฉมาเข้าด้วยเล่าปี่

เตียวเจียวที่ปรึกษาใหญ่ซุนกวนเย้ยว่า คำเล่าลือที่ว่าขงเบ้งเก่งนักหนา

คงไม่เป็นจริง ตั้งแต่เล่าปี่ได้ขงเบ้งมาก็ได้รับความเดือดร้อน หนีโจโฉ

หัวซุกหัวซุน แผ่นดินสักเท่าใบพุทราก็ไม่มีที่จะอยู่ ขงเบ้งเอามือปิดปาก

หัวเราะตอบว่า ธรรมดาผู้มีปัญญาอันพิสดาร แม้จะคิดการสิ่งใดก็ลึกซึ้ง

ผู้มีปัญญาน้อยหาหยั่งรู้ถึงตลอดไม่ อุปมาเหมือนพญาครุฑ แม้จะไปทิศ

ใดก็ย่อมบินโดยอากาศอันสูงสุดสายเมฆมิได้บินต่ำเหมือนสกุณชาติซึ่ง

มีกำลังน้อย อันผู้มีสติปัญญาน้อยนั้นก็เหมือนนกทั้งปวงอันมีกำลังน้อย

มิอาจบินสูงเสมอพญาครุฑได้

บินสูง จึงเห็นภาพกว้าง แต่ไม่เห็นรายละเอียด
บินต่ำ จึงเห็นรายละเอียด แต่ไม่เห็นภาพกว้าง

หลายเรื่องหลายราว ต้องการมองเพียงภาพกว้าง
หลายเรื่องหลายราว จำเป็นต้องดูถึงรายละเอียด
หลายเรื่องหลายราว ต้องดูทั้งภาพกว้างและรายละเอียด

ผู้บริหารบางคน เลือกดูแค่ภาพกว้าง
ผู้บริหารบางคน เลือกดูแต่รายละเอียด

นักบริหาร ต้องดูทั้งภาพกว้าง และ รายละเอียด

บินสูงอย่างเดียว สายตาอาจพร่ามัว
บินต่ำอย่างเดียว อาจหลบไม่พ้นสิ่งกีดขวาง

โจนาธาน ลิฟวิงสตัน เปลี่ยนท่าบินกลางอากาศ

สามก๊ก อ่านสามจบ ยังคบได้

มีคำกล่าวล่ำลือถึงความเป็น สุดยอดตำราทางยุทธศาสตร์ ของ สามก๊ก ว่า อ่านสามจบคบไม่ได้  ฟังดูก็ไม่เชิงว่าจะเป็นการนิยมยกย่องสักเท่าไร เพราะเหตุที่คบไม่ได้ มิใช่ว่าจะเป็นคนเก่งกล้าสามารถ แต่หากจะเป็นคน เจ้าเล่ห์แสนกล ด้วยสามก๊กนั้นเต็มไปด้วยกลอุบาย หรือที่คบไม่ได้อาจเป็นเพราะ ท่าทางจะเป็นคนโง่เหลือกำลัง ที่ทนอ่านอยู่ได้ตั้งสามจบ

ผู้เขียนเองก็นับว่าอ่านสามก๊กมามากกว่าสามจบ ทั้งฉบับ เจ้าพระยาพระคลัง(หน) ฉบับ วรรณไว พัธโนทัย ฉบับ ยาขอบ และฉบับ มรว.คึกฤทธิ์ ปราโมช อ่านแล้วก็ลืม ลืมแล้วก็อ่าน อ่านทุกครั้งก็สนุกทุกครั้ง ไม่วิเคราะห์ไม่คิดมากให้เสียเวลา อ่านเอาสนุก อ่านเป็นนิยาย

ก็คนเขียนเขาเขียนเป็นนิยาย จะไปอ่านเอาสาระทำไมกัน หาก หลอกว้านจง ผู้ประพันธ์ รู้เข้าก็คงจะงุนงงเป็นยิ่งนักที่สามก๊กกลายเป็นตำราพิชัยสงคราม ตำราการบริหารเชิงยุทธศาสตร์ ไปได้

ผู้เขียนฟัง อาปา เล่าเรื่องสามก๊กให้ฟังมาตั้งแต่เด็ก ส่วนใหญ่เป็นเรื่องไหวพริบของตัวละครต่างๆในสามก๊ก ซึ่งก็เป็นเหตุทำให้ผู้เขียนสนใจอ่านสามก๊กเพื่อไปค้นหาข้อความที่อาปาเล่า ฉบับแรกที่อ่านก็เป็นฉบับ เจ้าพระยาพระคลัง(หน) เล่มใหญ่หนาที่บ้านอาโกว 

มานึกได้วันหนึ่งว่า น่าจะลองอ่านสามก๊กใหม่อีกสักหน คราวนี้จะลองอ่านแบบ อ่านเอาเรื่อง อ่านตรงที่คนอื่นเขาไม่อ่านกัน เพื่อยืนยันว่าอ่านอีกกี่จบก็น่าจะ ยังคบได้