ควรที่จะตาย

๑๘๘

               อันธรรมดาการสงครามนี้มีอยู่ห้าประการ

               ประการหนึ่งเห็นว่าจะต้านทานได้ก็ให้คิดอ่านออกมารบพุ่งจนสามารถ

               ประการหนึ่งถ้าเห็นสู้มิได้ก็อย่าออกมารบพุ่งให้รักษาเมืองจงมั่นคง

               ประการหนึ่งถ้ารักษาเมืองไว้ไม่ได้ให้หนีเอาตัวรอด

               ประการหนึ่งแม้ไม่หนีก็ให้ออกมาอ่อนน้อมโดยดีจะมีชีวิตสืบไป 

               ประการหนึ่งถ้าไม่ออกมาอ่อนน้อมโดยดีก็ควรที่จะตาย

สามก๊ก เจ้าพระยาพระคลัง(หน) ตอนที่ 79

          กองซุนเอี๋ยนบุตรกองซุนของเจ้าเมืองเลียวตั๋งคิดขบถ ยกตัวเป็นเจ้าเอียนอ๋อง สุมาอี้รับอาสาพระเจ้าโจยอยยกไปตีเมืองเลียวตั๋งจับตัวกองซุนเอี๋ยน ขณะนั้นเป็นฤดูฝน สุมาอี้ให้แฮหัวป๋า แฮหัวฮุยซุ่มตีปีเอี๋ยน เอียวจอ หนีแตกไปพบกองซุนเอี๋ยนแล้วยกกลับมารบกับแฮหัวป๋า ปีเอี๋ยนถูกแฮหัวป๋าฟันด้วยง้าวตกม้าตาย กองซุนเอี๋ยนพาเอียวจอแลทหารทั้งปวงถอยหนีเข้าเมืองเซียงเป๋ง สุมาอี้ให้ทหารยกเข้าตั้งค่ายล้อมเมืองเซียงเป๋งไว้ ทหารเมืองเซียงเป๋งโดนล้อมไว้ขัดสนด้วยเสบียงอาหารจึงชักชวนกันตัดศรีษะกองซุนเอี๋ยนออกไปให้สุมาอี้ กองซุนเอี๋ยนตกใจให้อองเกี๋ยนกับลิวฮูออกไปขออ่อนน้อมกับสุมาอี้ สุมาอี้ให้จับอองเกี๋ยนกับลิวฮูฆ่าเสีย กองซุนเอี๋ยนตกใจให้โอยเอี๋ยนออกไปว่าแก่สุมาอี้ว่า อย่าเพิ่งโกรธจะเอากองซุนสิวไปจำนำไว้ก่อน แล้วจะมัดตัวเองออกไปหาสุมาอี้ สุมาอี้จึงว่าแก่โอยเอี๋ยนว่าอันธรรมดาการสงครามนี้มีอยู่ห้าประการ ประการหนึ่งเห็นว่าจะต้านทานได้ก็ให้คิดอ่านออกมารบพุ่งจนสามารถ ประการหนึ่งถ้าเห็นสู้มิได้ก็อย่าออกมารบพุ่งให้รักษาเมืองจงมั่นคง ประการหนึ่งถ้ารักษาเมืองไว้ไม่ได้ให้หนีเอาตัวรอด ประการหนึ่งแม้ไม่หนีก็ให้ออกมาอ่อนน้อมโดยดีจะมีชีวิตสืบไป  ประการหนึ่งถ้าไม่ออกมาอ่อนน้อมโดยดีก็ควรที่จะตาย

การทำสงคราม

หากเห็นว่าสู้ข้าศึกได้ พึงสู้อย่างเต็มกำลัง

หากเห็นว่าสู้ข้าศึกมิได้ พึงตั้งมั่นรักษาเมืองไว้

หากรักษาเมืองไว้มิได้ พึงหนีเอาตัวรอด

หากมิต้องการหนี พึงยอมอ่อนน้อมแต่โดยดี จะมีชีวิตสืบไป 

หากมิยอมอ่อนน้อม พึงควรที่จะตาย

การทำงาน 

หากประเมินโครงการว่ามีความเป็นไปได้ พึงทำตามแผนที่กำหนดไว้อย่างรอบคอบ

หากประเมินระหว่างการดำเนินงานว่าจะล้มเหลว พึงชะลอโครงการไว้ชั่วคราวเพื่อปรับแผนใหม่

หากประเมินว่าโครงการล้มเหลวแน่นอน พึงยุติโครงการ

หากยอมรับได้ว่าวางแผนงานโครงการผิดพลาด พึงเริ่มกำหนดแผนงานโครงการใหม่ 

หากมิอาจยอมรับผิด พึงลาออก ให้ผู้อื่นมาทำแทน

หากมิยอมลาออก พึงควรที่จะตาย

          มีคำกล่าวล่ำลือถึงความเป็น สุดยอดตำราทางยุทธศาสตร์ ของ สามก๊ก ว่า อ่านสามจบคบไม่ได้  ฟังดูก็ไม่เชิงว่าจะเป็นการนิยมยกย่องสักเท่าไร เพราะเหตุที่คบไม่ได้ มิใช่ว่าจะเป็นคนเก่งกล้าสามารถ แต่หากจะเป็นคน เจ้าเล่ห์แสนกล ด้วยสามก๊กนั้นเต็มไปด้วยกลอุบาย หรือที่คบไม่ได้อาจเป็นเพราะ ท่าทางจะเป็นคนโง่เหลือกำลัง ที่ทนอ่านอยู่ได้ตั้งสามจบ

          ผู้เขียนเองก็นับว่าอ่านสามก๊กมามากกว่าสามจบ ทั้งฉบับ เจ้าพระยาพระคลัง(หน) ฉบับ วรรณไว พัธโนทัย ฉบับ ยาขอบ และฉบับ มรว.คึกฤทธิ์ ปราโมช อ่านแล้วก็ลืม ลืมแล้วก็อ่าน อ่านทุกครั้งก็สนุกทุกครั้ง ไม่วิเคราะห์ไม่คิดมากให้เสียเวลา อ่านเอาสนุก อ่านเป็นนิยาย

          ก็คนเขียนเขาเขียนเป็นนิยาย จะไปอ่านเอาสาระทำไมกัน หาก หลอกว้านจง ผู้ประพันธ์ รู้เข้าก็คงจะงุนงงเป็นยิ่งนักที่สามก๊กกลายเป็นตำราพิชัยสงคราม ตำราการบริหารเชิงยุทธศาสตร์ ไปได้

          ผู้เขียนฟัง อาปา เล่าเรื่องสามก๊กให้ฟังมาตั้งแต่เด็ก ส่วนใหญ่เป็นเรื่องไหวพริบของตัวละครต่างๆในสามก๊ก ซึ่งก็เป็นเหตุทำให้ผู้เขียนสนใจอ่านสามก๊กเพื่อไปค้นหาข้อความที่อาปาเล่า ฉบับแรกที่อ่านก็เป็นฉบับ เจ้าพระยาพระคลัง(หน) เล่มใหญ่หนาที่บ้านอาโกว 

          มานึกได้วันหนึ่งว่า น่าจะลองอ่านสามก๊กใหม่อีกสักหน คราวนี้จะลองอ่านแบบ อ่านเอาเรื่อง อ่านตรงที่คนอื่นเขาไม่อ่านกัน เพื่อยืนยันว่าอ่านอีกกี่จบก็น่าจะ ยังคบได้