เป็นเด็กเป็นผู้ใหญ่

ตัวท่านเป็นเด็กจะรู้ไปกว่าผู้ใหญ่นั้นไม่ชอบ จงสงบปากอยู่ก่อน

สามก๊ก เจ้าพระยาพระคลัง(หน) ตอนที่ 36

เมื่อเล่าปี่ทราบว่า เล่าเปียวถึงแกความตายแล้ว เล่าจ๋องขึ้นครองเมืองเกงจิ๋ว

และนำเมืองเกงจิ๋วกับหัวเมืองทั้งเก้าไปยกให้กับโจโฉ ก็ร้องไห้รักเล่าเปียว

จนสลบไป ครั้งเล่าปี่ฟื้นสมประดีขึ้น เตียวหุยจึงเสนอให้ยกทัพไปฆ่าเล่าจ๋อง

แลชัวมอเสีย จะได้ทำการสงครามไปหน้าเดียว เล่าปี่จึงห้ามเตียวหุยว่า

ตัวท่านเป็นเด็กจะรู้ไปกว่าผู้ใหญ่นั้นไม่ชอบ จงสงบปากอยู่ก่อน

อันการงานทั้งปวงนั้นเราก็ตรึกตรองแล้ว

เด็ก คือ คนที่เกิดหลัง
ผู้ใหญ่ คือ คนที่เกิดก่อน

เด็ก คือ คนที่เป็นลูกน้องในการงาน
ผู้ใหญ่ คือ คนที่เป็นหัวหน้าในการงาน

เด็ก คือ บุคคลชั้นผู้ใต้บังคับบัญชา
ผู้ใหญ่ คือ บุคคลชั้นผู้บังคับบัญชา

เกิดก่อน จึงมีประสบการณ์มากกว่า
เป็นหัวหน้า จึงมีประสบการณ์มากกว่า
เป็นผู้บังคับบัญชา จึงมีประสบการณ์มากกว่า

เด็ก ย่อมไม่ใช่ ผู้ใหญ่ที่ตัวเล็ก
ผู้ใหญ่ ย่อมไม่ใช่ เด็กที่ตัวโต

เกิดก่อนหลัง ปรับแก้ไขไม่ได้
หากแต่ประสบการณ์ สร้างได้ เรียนรู้ได้

เรียนรู้ประสบการณ์ ไม่จำเป็นต้องทดลองด้วยตนเอง
เรียนรู้ประสบการณ์ อาจเรียนจากประสบการณ์ของผู้อื่น

เด็กบางคน จึงอาจเป็นผู้ใหญ่
ผู้ใหญ่บางคน จึงอาจเป็นเด็ก

สามก๊ก อ่านสามจบ ยังคบได้

มีคำกล่าวล่ำลือถึงความเป็น สุดยอดตำราทางยุทธศาสตร์ ของ สามก๊ก ว่า อ่านสามจบคบไม่ได้  ฟังดูก็ไม่เชิงว่าจะเป็นการนิยมยกย่องสักเท่าไร เพราะเหตุที่คบไม่ได้ มิใช่ว่าจะเป็นคนเก่งกล้าสามารถ แต่หากจะเป็นคน เจ้าเล่ห์แสนกล ด้วยสามก๊กนั้นเต็มไปด้วยกลอุบาย หรือที่คบไม่ได้อาจเป็นเพราะ ท่าทางจะเป็นคนโง่เหลือกำลัง ที่ทนอ่านอยู่ได้ตั้งสามจบ

ผู้เขียนเองก็นับว่าอ่านสามก๊กมามากกว่าสามจบ ทั้งฉบับ เจ้าพระยาพระคลัง(หน) ฉบับ วรรณไว พัธโนทัย ฉบับ ยาขอบ และฉบับ มรว.คึกฤทธิ์ ปราโมช อ่านแล้วก็ลืม ลืมแล้วก็อ่าน อ่านทุกครั้งก็สนุกทุกครั้ง ไม่วิเคราะห์ไม่คิดมากให้เสียเวลา อ่านเอาสนุก อ่านเป็นนิยาย

ก็คนเขียนเขาเขียนเป็นนิยาย จะไปอ่านเอาสาระทำไมกัน หาก หลอกว้านจง ผู้ประพันธ์ รู้เข้าก็คงจะงุนงงเป็นยิ่งนักที่สามก๊กกลายเป็นตำราพิชัยสงคราม ตำราการบริหารเชิงยุทธศาสตร์ ไปได้

ผู้เขียนฟัง อาปา เล่าเรื่องสามก๊กให้ฟังมาตั้งแต่เด็ก ส่วนใหญ่เป็นเรื่องไหวพริบของตัวละครต่างๆในสามก๊ก ซึ่งก็เป็นเหตุทำให้ผู้เขียนสนใจอ่านสามก๊กเพื่อไปค้นหาข้อความที่อาปาเล่า ฉบับแรกที่อ่านก็เป็นฉบับ เจ้าพระยาพระคลัง(หน) เล่มใหญ่หนาที่บ้านอาโกว 

มานึกได้วันหนึ่งว่า น่าจะลองอ่านสามก๊กใหม่อีกสักหน คราวนี้จะลองอ่านแบบ อ่านเอาเรื่อง อ่านตรงที่คนอื่นเขาไม่อ่านกัน เพื่อยืนยันว่าอ่านอีกกี่จบก็น่าจะ ยังคบได้