ส้มลิ้ม
ช่วงนี้เห็นคน post เรื่องทำ มะม่วงแผ่นหรือส้มแผ่นกันเยอะ ก็เลยนึกทบทวนสิ่งที่แม่ทำเมื่อสมัยเราเด็ก ๆ ได้ชัดเจนอีกหนึ่งเรื่อง
เด็ก ๆ แถวบ้านเราเรียกมันว่า ส้มลิ้ม
แม่จะซื้อ มะม่วงตาล มาเป็นกระบุงแล้วล้างให้สะอาด เอาตะแกรงไม้ไผ่ตาถี่ ๆ ใบเล็กวางบนกะละมังเคลือบ ฝานมะม่วงทั้งเปลือกแล้วยีให้เนื้อมะม่วงทะลุผ่านตะแกรงลงไปอยู่ในกะละมัง
แม่ใช้มะม่วงตาลเข้าใจว่าเพราะมีเนื้อ สีสวย รสชาติดีเมื่อออกมาเป็นส้มลิ้ม บางครั้งแม่เติมมะม่วงกะล่อน ให้มีกลิ่มหอม แต่มะม่วงกะล่อนจะน้ำเยอะ เอามาทำส้มลิ้มไม่ได้ พวกเราเด็ก ๆ ก็มีหน้าที่ยีมะม่วง รู้สึกเป็นงานที่น่าเบื่อมากกว่าที่จะน่าสนุก ไม่เหมือนสมัยนี้ ใช้เครื่องปั่นก็เลยดูทำง่าย
เมื่อได้จำนวนที่ต้องการ คือมะม่วงหมด ได้มา 1 กะละมัง แม่ก็จะจัดการนำขึ้นตั้งไฟแต่งรสด้วยเกลือนิดหน่อย กวนจนสุกแล้วพักไว้
ตอนเย็นพวกเราเด็ก ๆ มีหน้าที่ไปเก็บ ใบทอง ต้องขี่จักรยานจากบ้านหน้าสถานีรถไฟหนองตม ไปถึงสี่กั๊กโรงสีใต้ แถววัดป่าสัก แล้วเลาะไปข้างทางรถไฟ ไปทางพรหมพิราม แถวสะพานใหญ่ คือสะพานรถไฟที่ข้ามหนองน้ำห่างจากสถานีหนองตมสัก 1.5 กิโลเมตร แถวนั้นมีต้นทองกวาวอยู่หลายต้น เก็บใบทองแก่ ๆ ใบใหญ่ ๆ ใส่ตะกร้า
ตอนเช้าแม่จะให้เอามะม่วงตาลที่กวนไว้มาไล้บนใบทอง แล้วไปตากในกระด้งหรือตะแกรง ซึ่งต่อมานำไปตากบนหลังคาบ้านอาโกว เนื่องจากไม่มีฝุ่นและแมลงวัน พวกเราแอบเก็บก้อนหินทางรถไฟก้อนเล็ก ๆ ไปทับใบทองกันลมพัดปลิว
เรื่องใบทอง ต่อมาแม่เห็นว่าเมื่อใช้แล้ว น่าจะใช้ซ้ำได้ จึงเก็บใบทองที่ใช้แล้ว แต่มันงอเพราะโดนแดด มาทับไว้ให้แบน เช้านำมาใช้ไล้ส้มลิ้มต่อได้อีกหลายครั้ง
ตอนเย็นเมื่อส้มลิ้มที่ตากไว้แห้งดี ก็เก็บมาแกะ คือลอกออกจากใบทอง ดูเหมือนแม่จะเคยลองใช้ใบตอง แต่ไม่ได้ผล ต่อมาแม่พัฒนาใช้ถุงพลาสติกเหมือนที่สมัยนี้ชอบใช้กัน แต่ใช้ถุงพลาสติกมีข้อเสียคือ ส้มลิ้มไม่มีลายที่เป็นลายเส้นใบทอง
ส้มลิ้มแกะแล้วพับเรียงไว้ขาย จำราคาไม่ได้ น่าจะ 2 แผ่นสลึงนึง เมื่อขายได้ดี แม่ก็ทำเยอะขึ้น แต่บางช่วงก็ต้องไปรับส้มลิ้มที่เขาทำแล้วมาขาย แต่ความรู้สึกพวกเราว่าไม่อร่อยและที่สำคัญไม่สะอาดเท่าของเราเอง ป้าที่ทำขายจำไม่ได้ว่าชื่ออะไร แต่ดูเหมือนต้องขี่จักรยานไปริมน้ำเลยโรงสีใต้ไปหน่อย
เดี๋ยวนี้คนทำส้มลิ้มกันเยอะ แต่ไม่มีใครเรียกส้มลิ้มแล้ว เรียกกันว่าส้มแผ่นหรือมะม่วงแผ่น ใช้มะม่วงกันหลากหลาย รสชาติก็แตกต่าง หลายเจ้าไม่รู้ใส่อะไรเพิ่มกินแล้วเหนียวติดฟัน
มะม่วงตาก
ผลิตภัณฑ์แปรรูปจากมะม่วงอีกอย่างที่แม่ทำคือ มะม่วงตาก แม่ใช้ มะม่วงกะล่อน ที่มีกลิ่นหอมเป็นเอกลักษณ์ เนื้อน้อย น้ำเยอะ กินสุกก็อร่อย แต่ผู้ใหญ่ว่ากินมากจะท้องเสีย แม่ล้างมะม่วงกะล่อนจนสะอาด ทิ้งไว้ให้แห้งแล้วฝานทั้งเปลือกเป็นชิ้นเล็กตามทางยาวของลูก เอาเกลือคลุกเล็กน้อย ใส่ตะแกรงตากแห้งแล้วอร่อยมาก มะม่วงตาลก็ทำได้แต่จะแข็งและเหนียวกว่าหน่อยอร่อยใกล้เคียงแต่ไม่หอมเท่ามะม่วงกะล่อน มะม่วงพิมเสนต้องปอกเปลือกก่อนเอาแต่เนื้อ แน่นอนทั้งหมดนั้นแม่ทำไว้ทั้งกินทั้งขาย
เดี๋ยวนี้หามะ่ม่วงกะล่อนกับมะม่วงตาลไม่ค่อยได้ เปิดถามในกูเกิลบอกว่าเป็น มะม่วงโบราณ !!!
พวกเราทุกคนคุ้นเคยกับการทำส้มลิ้ม การตากมะม่วง ทุกวันนี้ พี่ชายคนที่สาม ธนชิต ธีระกาญจน์ ทดลองทำจำหน่ายเป็นงานอดิเรก ก็พบว่า ขายดิบขายดี แต่ไม่คุ้มค่าเหนื่อย เพราะติดรูปแบบต้องสะอาดปลอดภัยมาจากแม่นั่นเอง ได้ทราบมาว่า ทั้งเลือกมะม่วงไม่ให้มีรอยเน่าเสีย ทั้งต้องคอยกลับด้านตอนตากให้แห้งทั่วถึง กว่าจะถึงมือคนกิน เหนื่อยกายแต่พอสุขใจ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น